บทนำ

บ้านมีเสาคนเรามีหลัก ศาสนสัมพันธ์ก็มีหลักการ ในการเตรียมตัวเป็นนักเสวนาศาสนสัมพันธ์ (Man of Dialogue) พึ่งทำความเข้าใจในหลักการบางประการ ซึ่งขอนำมาแบ่งปัน ดังต่อไปนี้

หลักที่ 1

เรียนรู้ให้เข้าใจความสำคัญและความหมายของการเกี่ยวข้องสัมพันธ์กันระหว่างการประกาศพระวรสาร/แพร่ธรรม (Evangelization/Ad Gentes) คริสตสัมพันธ์ (Ecumenical/สัมพันธภาพสากล-1910) เสวนากับพี่น้องต่างศาสนา/ศาสนสัมพันธ์ (Inter-religious Dialogue-รับรองที่เยรูซาเล็ม 1928) การปรับ (พระวรสาร) เข้าสู่วัฒนธรรม (Inculturation)

1.1  ความสำคัญของงานศาสนสัมพันธ์

1. ศักดิ์ศรีของคน ไม่ว่านับถือศาสนาใดหรือไม่ก็ตาม (ธรรมนูญ GS. ข้อ 78)
2. สถานการณ์โลกยุคโลกาภิวัตน์ : ให้ข้อมูลเพื่อการเสวนาเสมอไป ; การยอมรับความแตกต่างอย่างเข้าใจ และสัมพันธ์กันดีได้
   อาศัยการเสวนาที่จริงจัง (GS. ข้อ 43)
3. หน้าที่ และจิตตารมณ์คริสตชน เรียกร้องให้ปฏิบัติความรักต่อเพื่อนมนุษย์แบบตรงกับความต้องการของยุคสมัย (เข้าหา เสวนา แบ่งปัน แลกเปลี่ยน) (ข้อกำหนดว่าด้วยงานแพร่ธรรมของฆราวาส ข้อ 7)
4. หน้าที่ของพระศาสนจักรโดยรวม ส่งเสริมงานเสวนาเพื่อภราดรภาพของมนุษยชาติ (ทุกชาติ – เผ่าพันธุ์ – วัฒนธรรม) (GS. ข้อ 92) ด้วยความสมัครใจ และเต็มใจ
5. ลักษณะการเสวนาที่ดี และมีผล

• เปิดใจ และจริงใจ
• พยายามเข้าใจ และใจดี ยอมรับและยกย่อง (ES. ข้อ 79)
• มีความเสมอภาคบนพื้นฐานศักดิ์ศรีของความเป็นคน

1.2  ศาสนสัมพันธ์กับงานแพร่ธรรม / ประกาศพระวรสาร

1.2.1 หลักการ และวิธีการที่เป็นแนวเรื่องที่เกี่ยวข้องสัมพันธ์กัน (Related Theme)
• การแพร่ธรรม / ประกาศพระวรสาร (Evangelization) และแพร่ธรรมไป “สู่นานาชาติ” (Ad Gentes) มุ่งที่การกลับใจ
• คริสตสัมพันธ์ (Ecumenism) ความสัมพันธ์ระหว่างพี่น้องต่างนิกาย
• ศาสนสัมพันธ์ (Inter-religious Dialogue) มุ่งที่ความเข้าใจ และการทำให้เกิดความสัมพันธ์อันดี ระหว่างพี่น้องต่างศาสนากัน
• วัฒนธรรมสัมพันธ์ (Inculturation) เน้นการปรับ/ประยุกต์พระวรสารเข้าสู่วิถีชีวิตท้องถิ่น และชุมชน (Local, Community)

1.2.2 พระศาสนจักร และสมาชิก
-“Extra Ecclesiam nulla salus.” = นอกพระศาสนจักรแล้วไม่มีความรอด (นบ.ซีเปรียน)
เบี่ยงเบนไปในเรื่องการแสวงหาปริมาณ/จำนวนมากกว่าแสวงหาคุณภาพ ก่อให้เกิดอคติและปฏิกิริยา
-“ผู้เป็นเหตุให้เกิดการแตกแยกในพระศาสนจักร จะไม่ได้เข้าในพระอาณาจักรสวรรค์ (นบ.อิกญาซีโอ แห่งอันติโอก)

1.2.3 ทัศนะด้านลบ และวิธีการด้านลบ
• วิธีป้องกัน ตอบโต้/แข่งขัน ยกตนข่มท่าน (Apologetic)
• วิธีการผสมความเชื่อ/สูญเสียเอกลักษณ์ (Syncretism)
• วิธีการแอบแฝง (Proselylizing) ไม่หวังผลตอบแทน และไม่แฝงด้วยการดึงประชาชน (Manipulation)

1.4 การเสวนา 3 ประเภท / ด้าน

1.4.1เสวนาด้านเนื้อหาวิชาการ(Dialogue of Studies : Bible, Theology…)
1.4.2 เสวนาด้านประสบการณ์ชีวิตจิต (Dialogue of Spirituality : Virtues, Prayer, Meditation, Contemplation)
1.4.3 เสวนาด้านชีวิตสังคม (Dialogue of Social life)

เรียนรู้ให้เข้าใจประวัติศาสตร์ความเป็นมาของงานศาสนสัมพันธ์ในพระศาสนจักรสากลและพระศาสนจักรท้องถิ่นในบริบทไทย เพื่อเป็นบทเรียน บทสอน และบทเตือนไม่ให้ซ้ำประสบการณ์ที่เลวร้าย (Bad history never repeats) และขณะเดียวกันก็สร้างประวัติศาสตร์ที่ดีงามใหม่ในยุคสมัยของเราต่อไป (History of our age moves on.)

1. คำว่าศาสนา หากแปลว่าคำสั่งสอน (C/O ปรัชญา = Philo-Sophia) ก็ยังใช้ร่วมกันได้
2. หากแปลว่า ความเกี่ยวข้อง ผูกพัน (Religion) :
3. ระหว่างคน กับ       สัจธรรม     =      ศรัทธาธรรม/ปริยัติ ศีล/จริยธรรม          ปฏิบัติธรรม    =       ปฏิเวธ (จนบรรลุผล)     พิธีกรรม-บูชา   =      บูชาธรรม
4. โดยรวมคือ ระบบศรัทธา

  N.B.

สาสนํ (บ), ศาสนํ (ส) Relio (Lt.) : - Religare (ผูกพัน), Relegere (ปฏิบัติต่อ, เกี่ยวข้องกัน)

2.2  ศาสนสัมพันธ์ในบริบทสังคมไทย

* ศาสนา : ความเข้าใจในแง่ของคำ และความหมาย
* ศาสนาในเชิงปรัชญา และประวัติศาสตร
์* ศาสนาในเชิงมนุษย์วิทยา และสังคมศาสตร์

2.2.2 สัมพันธภาพ

* สัมพันธภาพเป็นหลักสากลตามธรรมชาติ (ความมี/เป็นส่วน และการทำส่วนของตัวเอง)
* สัมพันธภาพที่เกิดจากการเสวนา (ความเข้าใจ ความสัมพันธ์ และความร่วมมือ)
* สัมพันธภาพในความหลากหลายความแตกต่าง และเสมอภาค

อธิบายความหลากหลาย ในโลกยุคโลกาภิวัตน์

* เรามีความศาสนาหลากหลาย ภายในสังคม และในวัฒนธรรมหลากหลาย (พิจารณาบริบทไทย-เอเชีย)
* เราจึงพึงส่งเสริมความปรองดอง ระหว่างพี่น้องศาสนิกโดยอาศัย
* ศาสนิกสัมพันธ์ ตามสภาพจิตใจ
* ศาสนธรรม ตามเนื้อหาสาระที่เป็นจริง
* เพื่อร่วมมือกันสร้างสรรค์ให้เกิดสันติร่วมกันของทุกคน และสันติภาพของโลก

2.2.3 การเสวนา
*สร้างทัศนคติที่ดี และเป็นวิธีการที่สอดคล้องกับยุคโลกาภิวัตน์ (ทันกัน เท่ากัน, เหมือนกัน ต่างกัน ร่วมกัน /อิทธิพลของสื่อ-ภาษา
 เทคโนโลยี สื่อสารมวลชน)
*การเสวนาในมิติลึก และกว้าง ระหว่างพระเจ้ากับมนุษย์ และมนุษย์ด้วยกัน (เส้นรุ้ง-เส้นแวง / ในตัวเรา-นอกตัวเรา)
*จุดประสงค์ของการเสวนา (ความรู้ ความเข้าใจ และความสัมพันธ์/กลับกันได้)

2.2.4 บริบทไทย
*สร้างความสัมพันธ์ระหว่าง 5 ศาสนาทางการและอื่นๆในประเทศไทย
(สังคมวัฒนธรรม-Sociocultural/ประเภทศาสนา และวัฒนธรรมยิ่งใหญ่ทางตะวันออก)
*ความรู้ความเข้าใจ ที่ถูกต้องระหว่างศาสนาของกันและกัน
*ปริมาณ และคุณภาพของศาสนิกในสังคมไทย
*ความร่วมมือกัน ระหว่างศาสนิกเพื่อสังคมไทย (การสร้างสรรค์พัฒนา และการแก้ไขปรับปรุง)

3.1  ทัศนคติที่ดีและถูกต้องต่อศาสนาอื่น

*ทุกคนมีดี อาจมีดีเหมือนกัน หรือต่างกัน ฉะนั้นพยายามเรียนรู้ และเรียนแบบความดีของกันและกัน (แต่ยังรักษาเอกลักษณ์ของตนไว้)
*ทุกศาสนาปรารถนาความรัก ฉะนั้นให้เรารักกันฉันท์พี่น้อง
*ทำเป็นประสบการณ์ชีวิตเพื่อการเสวนาด้วยชีวิต (ชีวิตศาสนาทั่วไปและชีวิตจิตภายใน)

ทำงานด้านศาสนสัมพันธ์แบบบูรณาการและเชื่อมโยงผสมผสานกับศาสตร์ และวิธีการแขนงอื่นๆ ให้พิจารณาตามตารางข้างล่างนี้

4.1  ศาสน-สัมพันธ์ (Integral Inter-religious Dialogue / บูรณาการ, ผสมผสาน) (ศาสดา-สาวก / ศาสนิก / ศาสนธรรม / ศาสนาสถาบัน / ศาสนพิธี-กรรม / ศาสนประเพณี / ศาสนศิลปะ-วัตถุ-สถาน…)

หมายเหตุ    Integrate 5S’s : Studies+Skills+Structure+Spirit+Stability/Solidarity (Society).

Dialogue(Monologue) : Human understanding and human relationship :-

4.2  อธิบายขอบข่ายเนื้อหา

N.B.-  ภาษาธรรม ภาษาคน

ทำความเข้าใจและพัฒนาเนื้อหาและวิธีการด้านศาสนสัมพันธ์ตลอดเวลา

5.1  เสวนาทางศาสนาเป็นเรื่องจำเป็นเร่งด่วน

5.2  วัฒนธรรม

(องค์-ประกอบ-ด้วย) ; ประเภท ; ประยุกต์ ; ประโยชน์โดยประสมประสาน

มีจิตตารมณ์แห่งการเสวนาและพร้อมที่จะสร้างเครือข่ายขยายงานออกไปเสมอในทุกระดับ (Dialogue-Spirit in Movement)

6.1  ชีวิตจิตคริสตชน

6.2  ประยุกต์เรื่องจิตตารมณ์

    N.B.

1.จิต-ใจ : ริมทาง
2. จิต-ใจ : บนหิน
3. จิต-ใจ : ในกอหนาม
4. จิต-ใจ : บนเนื้อดินดี

ฉะนั้นเราจงทำหน้าที่พัฒนาจิตใจให้เต็มที่อย่างดีที่สุด ก็น่าจะพึงพอใจ การจะให้ได้ผลเท่าไรขึ้นอยู่กับความพยายามและการร่วมมือกับพระหรรษทานของพระ หากหวังผลสูงมากเพียงใด ก็ต้องลงมือปฏิบัติให้เต็มที่ด้วยชีวิตจิตใจอย่างลึกซึ้งมากเพียงนั้น จึงจะเข้าหลักสมการที่ว่า : “ความสมดุลนำไปสู่ความสมบูรณ์”